2001-2005 yılları arasında çevirmen sertifikasyonu konusunda bir dizi çalışma yürüten Jiri Stejskal tarafından bu alanda belirlenen terimleri genel olarak benimsenmiştir.
Stejskal (2003) için, profesyonel tercümanların genel alanı “kimlik bilgisi” olarak bilinir. Bu alanda Stejskal aşağıdakileri ayırt edici olarak kabul etmektedir:
- Sertifikasyon: Bir kuruluşun, önceden belirlenmiş belirli yeterlilik standartlarını karşılayan bir bireyi tanımayı sağladığı gönüllü bir süreç.
- Akreditasyon: Bir kuruluşun, önceden belirlenmiş standartları karşılayan bir okul, enstitü, kolej, program, tesis veya şirket gibi bir kuruluşa kamuoyunda tanınma hakkı verdiği bir süreç.
- Kayıt: Belirli bir alanda görevlerin ve sorumlulukların yerine getirilmesiyle ilgili belirli kimlik bilgilerine sahip olmanın doğrulanması işlemidir.
- Ruhsatlandırma: Bir devlet kurumunun, ruhsatlıların gereken asgari bilgi ve becerilere sahip olduklarını doğrulayarak, kişilere belirli bir meslek veya mesleğe girmelerine izin verdiği zorunlu bir kimlik doğrulama sürecidir.
Tercümanlıkta genellikle sertifikasyon ve yalnızca ara sıra akreditasyonla konuları önplana çıkar. “Kayıt” ve “ruhsatlandırma” konusunda ayrıca ilgilendiren tek alan yeminli tercümanlardır. Yeminli tercümanlar için iki terim daha kullanılması gerekmektedir:
- Yetkilendirme: Yalnızca tanınma değil, aynı zamanda sertifika veren kurum adına hareket etme yetkisi de veren bir sertifika türüdür. Bir çevirinin hukuken geçerli olduğunu söyleyebilme anlamında “yeminli” tercümanlar, bir devlet kurumu tarafından bunu söylemeye “yetkilendirilmiştir”.
- Temdit: Yetkilendirmenin (veya ruhsatlandırmanın) belirli bir süreden sonra, genellikle bir “tescil” süreciyle (yukarıda verilen anlamda) yeniden teyit edildiği prosedür.
Türkiye’deki durum
Türkiye’de resmi olarak kabul edilen 3 çeşit yeminli tercüman vardır:
- Noter huzurunda yemin eden yeminli tercümanlar; detaylı bilgi için Türkiye Noterler Birliği sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
- Adalet komisyonu tarafından yemin eden adli tercümanlar; detaylı bilgi için Adalet Bakanlığı sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
- Yurtdışında Türk Büyüekçilikler nezlinde çalışan yeminli tercümanlar; detaylı bilgi için Dışişleri Bakanlığı sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
